Interview met Susan Schwartz

Susan SchwartzIn Nederland is ze nog niet echt bekend en als iemand haar al kent, is dat niet onder haar eigen naam Uschi Zietsch maar onder bovenstaand pseudoniem Susan Schwartz. En dat is dan weer voornamelijk te danken aan de vier Perry Rhodan deeltjes die van haar hand zijn verschenen in ons land.

Ze blijkt echter veel meer in haar mars te hebben en het is dan ook hoog tijd om beter kennis te maken met de enige vrouw in het Rhodan-team. Tijdens het interview dat ik onlangs met haar had bleek ze een innemende en bovenal humoristische vrouw te zijn.

Karaktereigenschappen

Zelf ben ik er altijd van overtuigd geweest dat je uit de verhalen die iemand schrijft aardig wat kan leren over de karaktereigenschappen en persoonlijkheid van de persoon in kwestie. Een soort “weerspiegeling van de ziel”. Deze overtuiging blijkt iedere keer weer op te gaan. Ook Uschi Zietsch blijkt geen uitzondering op deze regel te zijn, hoewel ze zeker haar onverwachte kanten heeft.

Na haar verhalen nog eens gelezen te hebben en een eerste kennismaking vanwege de Perry Rhodan Conferentie in Garching (zie Terra 179-180) die door haar was georganiseerd, had ik genoeg redenen om naar dit interview uit te kijken.

SchnurzelOm meteen te beginnen met het intrappen van de bekende open deur, wilde ik eerst eens weten wie de vrouw achter Susan Schwartz is.

“ Ik ben in 1961 in München geboren en getogen, heb in 1980 mijn examen gedaan en vervolgens doorgestudeerd. In 1983 ben ik getrouwd, heb jarenlang 40 uur in de week in de verkoop en marketing gewerkt en daarnaast geschreven en gepubliceerd. In 1986 verscheen mijn eerste fantasy roman Sternwolke und eiszauber bij Heyne.

Inspanning en ontspanning

In 1987 heb ik, zeg maar als 3e baan, samen met mijn man de uitgeverij Fabylon opgericht. We zijn gespecialiseerd in nieuwe Duitssprekende auteurs van het fantastische genre en enkele van mijn boeken zijn hier ook gepubliceerd. Sinds eind 1991 schrijf ik als Susan Schwarz mee aan de Perry Rhodan serie. Sinds1996 ben ik freelance auteur. Momenteel woon ik in een stadje bij München samen met mijn man, onze hond Schnurzel en andere dieren.

Voor ontspanning en beweging, als tegenwicht voor het schrijven, ga ik ‘s morgens vaak met Schnurzel joggen. Ik heb ook twee paarden, vind het heerlijk om urenlang door de groene heuvels en de bossen te rijden. Daarnaast reis ik ook graag.”



Het opstarten van een eigen uitgeverij is in onze tijd, zeker als je onafhankelijk en gespecialiseerd bent, niet eenvoudig. We hebben dat al eerder gemerkt bij andere pogingen en ook Uschi kreeg ermee te maken
“ Dat klopt, als je het idealistisch vorm wilt geven. Ik bedoel, als je literatuur uit wil geven die niet persé de toenmalige tijdgeest uitademt, is het heel zwaar. De lezers pakken liever de bekende namen. Fabylon heeft al enige tijd geen boeken meer uitgegeven. Om financiële redenen, maar ook uit tijdgebrek. We gaan echter door! Ondanks de lange pauze heeft de uitgeverij nog steeds een goede naam, omdat we ook heel professioneel zijn opgestart. En op een dag zullen we dan ook weer mooie boeken uit kunnen geven.”

Kindertijd

Uschi ZietschAls je interviews als deze aan het voorbereiden bent, hoop je altijd stiekem op leuke anekdotes uit iemands leven te stuiten. En dan bedoel ik niet zozeer de Story en Privé-achtige zaken van de riooljournalistiek, maar die kleine dingen die het leven leuk maken.
Zoals bijvoorbeeld de geboortedatum van Uschi Zietsch en die van Perry Rhodan.
“ Dat is een grapje,” lacht ze als ik hierover begin. “Ik ben in augustus 1961 geboren. Perry Rhodan nummer 1 is in september 1961 uitgekomen. Mijn broer heeft alle delen van het begin af aan gekocht zodat ik er al op heel jonge leeftijd mee in aanraking kwam. Ik heb die delen toen of verscheurd of onder mijn kussen verstopt. Waarschijnlijk ben ik toen door osmose of iets dergelijks geïnfecteerd. Perry Rhodan begeleidt me dus al mijn hele leven.”

Leesvirus...

En als het virus tenslotte iemand te pakken krijgt slaat het vaak op een, goedaardige, manier zijn vleugels uit. Het blijft natuurlijk niet bij die ene SF serie…
“ Ik moet toegeven dat ik Perry Rhodan slechts in fases gelezen heb. Als tiener heb ik de eerste 500 delen geestdriftig gelezen, daarna slechts sporadisch. Met SF ben ik begonnen bij Asimov, Lem, Frank Herbert, Heinlein, Niven, Farmer, Bradbury, Aldiss, Spinrad, Cherry, en hoe ze allemaal ook mogen heten. Wat tv-series betreft was ik weg van Star Trek, Space 1999, Ufo, Battlestar Galactica. Tegenwoordig kijk ik naar Deep Space 9 en Babylon 5. Daarnaast lees ik heel veel fantasy. Veel Etnische sagen en legenden die ik nu nog steeds verzamel. Het belangrijkste voor mij waren Lovecraft en Poe. Maar het is begonnen bij Tolkien.”

LotR

Dat mensen in deze tijd Tolkien liefhebber zijn is geen verrassing. De verfilming van Tolkiens meesterwerk heeft hier natuurlijk enorm aan bijgedragen. Vaak gaat deze invloed echter veel verder en is terug te vinden in iemands eigen verhalen en beleveniswereld.
“ Ik vind de Lord of the Rings verfilming grandioos en heb beide delen al minstens 15 keer gezien. Tijdens het werken draai ik de soundtrack heen en terug. Vanzelfsprekend hoopte ik dat fantasy daardoor ook meer in de mode zou komen, maar dat is op de Duitse markt helaas niet zo gelopen.

Trends

Net als tevoren worden bekende auteurs uitgegeven met verhalen die aangepast zijn aan de huidige trend. Het lijkt er op dat de uitgevers de bekende schrijvers vragen om iets ‘Harry Potter-achtigs’ te schrijven. Voor iets nieuws staan ze niet open. De eindeloze Amerikaanse series die nog een winstbelofte hebben, worden ingevoerd. Op zichzelf staande uitgaven op SF en fantasy gebied zijn bijna onmogelijk geworden. Ik heb het daardoor ook niet makkelijk, omdat ik me er niet op aanpas. Het vereist een compromis en die ga ik alleen maar aan als de kwaliteit daardoor ook wordt verbeterd.”

Een kijkje in Rhodans keuken

 



Vele schrijvers hebben in de loop der jaren aan de Rhodan serie meegewerkt. Uitzonderingen daargelaten was de kwaliteit goed tot zeer goed. Maar hoe kom je er in als schrijver? Moet je solliciteren? Of gewoon opvallen? Tijd voor een blik achter de schermen: hoe is ze zelf in het Rhodan-team terechtgekomen?
“ Op de boekenbeurs van Frankfurt van 1991 sprak ik de toenmalige hoofdredacteur Florian Marzin. Hij vroeg me of ik mee wilde doen en ik zei ja. Zo snel kan het gaan! Ok, natuurlijk konden we elkaar al jaren en Florian had mijn eerdere publicaties gelezen en hield wel van mijn stijl. Hij wilde mij al eerder in het team hebben, maar toen was ik daar nog niet toe bereid. Het is een grote verandering om in een team volgens exacte voorschriften te werken.”

Rode draad

Susan SchwarzInderdaad is het een heel andere manier van werken. Normaal gesproken werkt een auteur alles zelf uit, maar in dit geval krijgt hij een uitgewerkte verhaallijn. De tekst hoeft als het ware alleen nog maar geschreven te worden en niet verzonnen. In een serie als Perry Rhodan is dit natuurlijk niet te voorkomen, al is enige mate van vrijheid toch nog mogelijk.
“ Zo’n opdracht betekent binnen de bepaalde deadline een manuscript van voorgeschreven grote inleveren. Bij Perry Rhodan moet je er dan op letten dat de terminologie klopt, er zijn bepaalde stilistische eisen zodat ieder deel door iedere leeftijd gelezen kan worden. Hetzelfde geldt voor de inhoud. Je krijgt een exposé met alle relevante data en een storyline die echter wel variëren kan zolang hij maar niet de navolgende exposés tegenspreekt. Binnen de storyline kan je bijvoorbeeld aparte zelfverzonnen gebeurtenissen beschrijven, zolang het maar in hetzelfde manuscript afgesloten wordt en de rode draad gewaarborgd blijft. Je hebt veel discipline nodig en moet realistisch zijn. Het is echter ontzettend leuk en je kunt er een persoonlijke noot aan geven.”

Samenwerking en vriendschap

Er komen natuurlijk nog veel meer zaken bij kijken, zoals bijvoorbeeld de verschillende auteurs. Dit brengt verschillende stijlen met zich mee. Aan de ene kant kan dit een opluchting zijn. Aan de andere kant echter, die schrijver waar je graag wat van leest zie je weinig voorbij komen. Maar dan echter duiken er twee auteurs op die qua stijl wel wat van elkaar weg hebben. Dezelfde openheid en humor. En als die auteurs, Ernst Vlcek en Uschi Zietsch, vervolgens ook privé met elkaar gesignaleerd worden slaat de story en privé-achtige nieuwsgierigheid toch toe..

“ Die vraag beantwoord ik niet zonder mijn advocaat!” lacht ze. “Ik kan Ernst Vlcek al meer dan 20 jaar en we zijn heel goed bevriend. Ook onze partners. En we komen vaak voor enkele dagen bij elkaar op bezoek. Ik hou van Wenen, en daar hebben Ernst en Regina een heel gezellig huisje in de bergen. Vroeger hebben we eerst een beetje met elkaar gecorrespondeerd, totdat hij een keer in München was. Toen hebben we elkaar ontmoet. We bleken op één golflengte te liggen.”

Trots

Elke artiest is natuurlijk trots op zijn werk en het kan niet anders dat in een langlopende reeks als Perry Rhodan bepaalde verhalen meer aanspreken dan anderen. Zo heeft ook Uschi haar favorieten.
“ Mijn favoriet is toch deeltje 1, omdat daar alles mee begon. Tevens verslond ik de cyclus met Michael Rhodan alias Roi Danton, vanaf nummer 300. In band 5, getiteld Quinto center uit de Autoren bibliothek, die in november 2003 verschijnt en volgens mijn exposé is geschreven, speelt Roi Danton de hoofdrol (meer info hierover op www.perryrhodan.net of informeer bij de redactie).

Wat de door mij geschreven Perry Rhodan verhalen betreft ben ik bijzonder trots op nummer 1673, De Openbaring van de Veego’s, omdat daar de levensgeschiedenis van de Ennox verteld wordt. En op nummer 2130/2131, De geschiedenis van de Aurus. Een intelligent volk met het uiterlijk van Hamerhaaien. Ik hou van het verzinnen van buitenaardse volkeren.”

Veelzijdig talent

Uschi ZietschIn Duitsland als auteur aan de bak komen en blijven, is al even moeilijk als in Nederland. Je zult de nodige initiatieven aan de dag moeten leggen en tamelijk veelzijdig moeten zijn om het hoofd boven water te houden en niet in de vergetelheid te verdrinken. Walter Ernsting heeft hier ooit in het verleden het nodige pionierswerk in verricht.

Dat het Rhodan universum zijn steentje tot de populariteit van SF in Duitsland bijdraagt is wel duidelijk. Hoewel Uschi Zietsch haar bekendheid over de grens aan de onsterfelijke Terraan te danken heeft en daarnaast nog het één en ander aan activiteiten ontplooit, zoals de Garching Con en het eerder genoemde boek, doet ze veel meer.
“ Dat klopt. Van Perry Rhodan alleen wilde en kon ik niet leven. Ik ben erg veelzijdig en hou van afwisseling Ik heb het één en ander ontwikkeld voor een Duitse televisie zender (SF, krimi, fantasy). Dat is echter nog niet gerealiseerd. Daarnaast zijn er de televisieromans en romans naar verschillende SF en fantasy series zoals Het zwarte oog, Ruimteschip Promeet, Ren Dhark enz. En onder mijn eigen naam Uschi Zietsch Tiere, freunde fürs leben, kinderverhalen waarin dieren vanuit hun oogpunt hun avonturen vertellen. Bij Fabylon zijn Der Stern der Götter, Der Traum der Wintersonne, Hades en Der Alp verschenen.”

Als we het dan toch over series hebben, ligt de link natuurlijk voor de hand. Is er nog wat nieuws over de nieuwe Rhodan televisieserie?
“ In mei hebben we een kleine film gezien (zie Terra 177-178) die een indruk van de film gaf. De storyline is echter streng geheim. Alleen Robert Feldhoff heeft met de filmactiviteiten te maken. Alles wat ik weet is dat men met filmen begint als er genoeg geld is. Naar verwachting zal hij op zijn vroegst in 2005 of 2006 uitgezonden worden.”



Daar zullen we het dus mee moeten doen. Nog ‘even’ geduld. Ik trek me ondertussen maar terug met het laatste nieuwe deeltje uit de Rhodan serie die toevallig door Susan Schwartz is geschreven.
Kan het nog beter?

Ad Astra

Theo Barkel
SF Terra181/182