Interview met Scott Lynch
Het waren mooie zonnige dagen in april tijdens de Elf Fantasy Fair. En wie er geweest is, zal genoten hebben van het weer, de sfeer en de genoeglijke drukte. Te midden van al die mooi uitgedoste mensen, waande ik me toch een beetje in een andere wereld. Een wereld die misschien iets zou kunnen lijken op het beeld dat Scott Lynch schetst in zijn boek De Leugens van Locke Lamora.
Veel fantasy kan gerangschikt worden onder evenbeelden van Tolkiens verhalen. Middeleeuwse wereldbeelden met zwaarden, boogschutters en tovenaars. Al dan niet met elven en kabouters. En hoe goed die verhalen ook geschreven zijn – misschien geldt dat ook voor jullie – soms kan ik enige verveling niet onderdrukken. Feist is zeer zeker een goed schrijver, maar Midkemia met zijn opeenvolgende verhalen begint soms toch wat te lijken op een soap als Days of our Lives.
En dan is het heerlijk als er schrijvers opstaan, die weer weten te boeien met nieuwe vergezichten. Ikzelf ben zeer gecharmeerd van China Miéville, Neil Gaiman, Robin Hobb en misschien wel Garth Nix. En dezelfde kriebel voelde ik bij het verhaal over de meesteroplichter Locke Lamora. Een uitgelezen kans om Scott Lynch te spreken, die als gastspreker bij de Fair aanwezig was.
“Ik heb uitdrukkelijk gekozen voor een Renaissancewereld omdat ik een oplichter wilde als hoofdpersoon. Een middeleeuwse wereld is te eenvoudig, te eendimensionaal. Terwijl in een Renaissancewereld de structuren veel ingewikkelder zijn. Denk maar aan de handel tussen de stadstaten en de diverse politieke structuren. Een oplichter heeft hier meer plek, meer mogelijkheden.”
Een obligate vraag is natuurlijk altijd of er een diepere betekenis gezocht moet worden? “Ik heb een broertje dood aan dergelijke symbolisering van verhalen. Het doet me denken aan literatuurlessen op school. Bijvoorbeeld over een roman van Hemingway. Alles werd zo uitgemolken dat er niets meer van de fascinatie voor het verhaal op zich overbleef. Er zal natuurlijk wel een reflectie van mezelf in mijn verhalen zitten, maar dat is er zeker niet bewust in gezet. Genieten van een verhaal; dat is het allerbelangrijkste”.
Scott Lynch wilde een verhaal schrijven met intriges, en zoals hij vertelde heeft hij veel van zijn vrienden gebruikt als personage. Het wervelende van zijn stijl is misschien ook wel het bijna massaal sterven van de meeste hoofdkarakters. “De meeste vrienden vonden het wel geinig dat ze gebruikt werden in het verhaal. En nog enthousiaster waren ze als hun karakter een gruwelijke dood stierf”.
Schrijven en geluk
De meest cliché vraag is natuurlijk of hij altijd al schrijver heeft willen worden. Maar toch een vraag die gesteld moet worden, omdat deze vraag altijd direct leidt naar de bevlogenheid van de auteur tegenover je. Scott hierover: “Mijn moeder wilde het liefst dat ik accountant zou worden. Zelf had ik toch wat andere idealen. Eén daarvan was een groot musicus te worden. In een bandje spelen en beroemd worden. Dat was de bedoeling. Ik denk echter, dat ik de slechtste muzikant ooit was.
En ook de andere dingen die wat eerder op mijn lijstje stonden, hebben tot niets geleid. Dus ben ik maar begonnen met het laatste op dat beroemde lijstje: schrijven! Ik heb best veel gedaan in role-playing en rondom games. Probeerde zeker daar waar ik de kans kreeg te schrijven. Ik heb zeker zo’n 11 jaar ‘gerommeld’ in de marge. Van De Leugens van Locke Lamora had ik misschien een tachtigtal bladzijdes op papier, waar ruwweg het plot en wat aantekeningen in stonden.
Vrienden van mij, die me altijd al stimuleerden in het schrijven, hebben dit naar een Engelse uitgever gestuurd. En voor mij geheel onverwacht, was die uitgever geïnteresseerd. En kreeg ik een contract voor twee boeken! Je kunt je voorstellen dat toen wel het zweet in mijn handen stond. Twee boeken te schrijven en tachtig bladzijden virtueel hebben, is natuurlijk wel een heel verschil.
Niet veel later wist mijn uitgever de boeken te verkopen voor de Franse markt. Er werden plannen gemaakt in de tijd voor de drie boeken. Drie? Vroeg ik. We hebben een contract voor twee! Ik hoorde een vloek van de andere kant, en er werd opgelegd. Dat is naderhand allemaal weer goed gekomen, en er is een contract getekend voor drie boeken”. Nu is dat contract inmiddels al weer uitgebreid naar zeven delen. Dat roept wel de vraag op, of het voor hem wel te overzien is. En of het oorspronkelijk verhaal dit wel aankan. “Daar heb ik alle vertrouwen in. De grote lijnen heb ik nu wel helder, en ik weet ook hoe het gehele verhaal zal eindigen in dat laatste zevende deel. Het eerste deel speelt zich af in stad Camorr. Drie volgende delen zullen plaatsvinden in diverse andere stadstaten. Een daarvan zal een stadstaat zijn, die lijkt op de Nederlandse Republiek tijdens de periode van de Stadhouders. Ook denk ik aan een ‘Republic of Thieves’. De laatste drie delen zullen de diverse verhaallijnen bij elkaar brengen”.
De mens Scott
Zelden heb ik zo’n ongedwongen gesprek gehad met een schrijver, zoals met Scott Lynch. Spontaan, met humor en zeker met zijn tact is hij een prettig gesprekspartner. Gekleed in jeans en een sweatshirt is hij eigenlijk een onopvallende verschijning. Enkel zijn lange lokken trekken wat aandacht. Hij en zijn vriendin wonen in een klein dorpje met zevenduizend inwoners. “We wonen er nog niet zo lang – drie jaar – en binnen zo’n kleine gemeenschap heb je niet meteen veel contacten. Het was soms ook wel wat eenzaam, met onze vrienden op acht uur rijden van ons is er niet veel aanloop”.
Hij is vrijwilliger bij de brandweer en het meest bijzondere aan hem is misschien wel zijn slaapstoornis. Vaak lukt het hem maar twee uren per nacht te slapen. “Het is geen probleem voor me. Ik heb ermee leren te leven. En er is altijd wel wat te doen. Niet dat ik alle tijd vul met schrijven. Gamen vind ik ook heel leuk, en dat kan soms ook best wel veel tijd kosten!”
Toekomst
Scott is positief en is zelfverzekerd ten aanzien van zijn carrière. “De Leugens van Locke Lamora is in feite mijn opleiding tot romanschrijver. Ik ben er in die zin ook niet zo tevreden over, omdat het beter gekund had. Ik lees veel – zo’n honderd boeken per jaar – en daar leer ik natuurlijk ook veel van.”
Opmerkelijk is dat hij weliswaar voorbeelden heeft, zoals George R.R. Martin, Leiber en Robert E. Howard, maar dat hij zijn grote voorbeeld ziet in de mij geheel onbekende schrijver Matthew Stover. Hij roemt zijn werk en beschouwt hem als een schrijver/vriend, aan wie hij veel invloed toedicht. Interessant misschien om in de gaten te houden!
Maar de schrijver heeft gelijk als hij ook de zwakkere momenten in zijn verhaal ziet. De Leugens van Locke Lamora is een spannend verhaal met vernieuwende accenten. Maar ook met momenten, waar het verhaal bijna tot stilstand komt. In die zin ben ik heel benieuwd naar het tweede deel dat in het najaar uitkomt. Zien of hij weer die kriebel bij mij weet op te roepen. Een schrijver die zo voor het geluk geboren lijkt, moet daar haast wel in slagen.
Gerrie van Kooij
SF Terra 2004
April 2007